شناخت و ارزش فيروزه
انواع گوناگون فيروزه دربرگیرنده دانهاي ريز، فيروزه ريز، کمپاکت، متخلخل، کليراي، خوشهاي، دندريتي و گاهي پوششي هست. فيروزه در ظاهرً به طور نامتبلور و به طور رگه و دانههاي متفرق در باطن سنگ مامان يافت ميشود و غالباً به طور نهان بلور هست. ميزان بلورههاي فيروزه در طبيعت بسيار نادر می باشد و به علت جلاپذيري و رنگ جذاب آیتم اعتنا بوده میباشد.
فيروزه به رنگهاي آبي آسماني، آبي مايل به سبز، سبز مايل به زردرنگ، خاکستري مايل به سبز، آبي نيلي و آبي مايل به سفيد موجود هست. رنگ آبي آسماني گونه مرغوب آن میباشد و سبز مايل به زرد رنگ جور نامرغوب.
در صورتي که ميزان مس جانور در کاني زياد باشد به رنگ آبي در صورتي که آهن زياد داشته باشد به رنگ سبز و در رخ وجود آلومينيم زياد به رنگ سفيد ديده ميشود که به ترتيب قیمت آن کاهش مييابد يعني رنگ آبي گرانبهاترين مدل فيروزه میباشد.
رنگ فيروزه ممکن میباشد به تدريج به رنگ سبز تغيير نماید. علت اين فرمان قرار به دست آوردن کاني به بازه زياد در فروغ شديد و يا حرارت میباشد که سبب رنگ پريدگي و در نتيجه نادر بها شدن کاني ميشود. رنگ آبي فيروزه نتایج از cu2t آبدار میباشد در صورتي که آب از دست برود رنگ آن سفيد ميشود مانند کات کبود که در اثر حرارت آب تبلور خویش را از دست داده و زیرا يون ديگري در محيط نیست، به رنگ سفيد در ميآيد.
فيروزه دو رنگ را ابرش مينامند. بعضي اشکال فيروزه را سست و سفيد فام را در روغن ميگذاشتند و رنگش فعلاً برجستهخیس ولي بعد از چندي رنگ آن زايل ميشد. در حالتیکه چربي به فيروزه ماليده شود سبز ميگردد.
رنگ خاکه فيروزه سفيد و گاهي سبز پرنور میباشد. فيروزه مصنوعي را از نقاشی کردن سنگ «مها» بهدست مي آورند که با اسم خضرا ناميده ميشد. اين فيروزه در رخ شکستن از فيروزه اصل تشخيص داده ميشد زیرا سطح شکستگي آن سفيد بود.
فيروزه سنگ رسوبي فسفاته می باشد. اين کاني در اثر هوازدگي سنگ ميزبان رنگ خویش را از دست ميدهد، لذا براي تهيه مثال مرغوب اين کاني بايد از سنگهايي که ذیل تاثير هوازدگي قرار نگرفتهاند، به کار گرفت.
در اثر آزمايش با فوتک فيروزه سوراخ برداشته و رنگ قهوهاي پوسته پوسته پيدا مينماید و رنگ شعله هم سبز کدر ميشود.
فقط کاني که شباهت زيادي به فيروزه داراست (کريزوکلا) میباشد ولي به علت اختلاف سختي مياقتدار آنها را از هم تشخيص اعطا کرد. در اثر آزمايش با فوتک فيروزه پوسته پوسته قهوهاي ميشود ولي کريزوکلا تغيير نمينماید.فیروزه
جواهرفروشان براي تشخيص فيروزه از فوتک به کار گیری مينمایند بدين رخ که سطح پشتي فيروزه را ذیل تاثير شعله قرار ميدهند، آن گاه با ذرهبينهاي چشمي محل حرارت داده گردیده را مشاهده مينمایند. در چهره پوسته پوسته قهوهاي شدن فيروزه می باشد.
پيشخیس اين کاني فقط از سنگ فيروزه به دست ميآمد ولي امروزه همانند ديگر کانيها مصنوعي نيز فرآوري ميشود به سیرتکاملاي که حتي تشخيص طبيعي يا مصنوعي بودن آن براي کارشناسان نيز بسيار مشقت بار میباشد.